Protocol
လူတွေအချင်းချင်း ပြောဆိုဆက်သွယ်တဲ့ အခါမှာ ဘာသာစကားကို အသုံးပြုကြတယ်။ ဒီလိုပဲ Protocol ဆိုတာ Computer System တွေ Communication Devices တွေ အချင်းချင်း ဆက်သွယ် ချိတ်ဆက်တဲ့ နေရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ “ဘာသာစကား” လို့ ဆိုနိုင်တယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် Protocol ဆိုတာဟာ Computer တွေအပါအဝင် တခြား Communication Equipment တွေ ဆက်သွယ်ရာမှာသုံးတဲ့ လိုက်နာရမယ့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေ (Rules and Regulations)၊ စံနှုန်းသတ်မှတ်ချက်တွေ (Standards) နဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ (Producedures) ပါပဲ။
Protocol Suite
လူတွေမှာ ဆက်သွယ်တဲ့ ဘာသာစကားတွေဟာ အမြဲတမ်း မတူညီနိုင်ပါဘူး။ ဥပမာ မြန်မာတွေအချင်းချင်းက မြန်မာလိုပြောမယ်။ တရုတ်တွေအချင်းချင်းက တရုတ်လိုပြောမယ်။ မတူညီတဲ့ ဘာသာစကားတွေ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အများကြီးရှိပါတယ်။ ဒီလိုပဲ Computer တွေမှာလဲ မတူညီတဲ့ Protocol တွေအများကြီး ရှိပါတယ်။ Microsoft Platform Computer တွေ အချင်းချင်း ဆက်သွယ်တဲ့ အခါမှာ NetBIOS (Network Basic Input Output System) Protocol Suite ကိုသုံးတယ်။ Apple Computer တွေကြတော့ AppleTalk Protocol Suite ကိုသုံးတယ်။ Novell Network တွေမှာ IPX/SPX Protocol Suite ကိုသုံးတယ်။
ဒီလိုမတူတဲ့ ဘာသာစကားတွေ သုံးတဲ့ လူတွေ ဆက်သွယ်ရာမှာ ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ မြန်မာတစ်ယောက်က တရုတ်တစ်ယောက်ကို စကားပြောတဲ့ အခါမှာ – မြန်မာက တရုတ်လိုပြောတတ်ရင် အဆင်ပြေတယ် ဒါမှမဟုတ် တရုတ်က မြန်မာလိုပြောတတ်ရင်လဲ အဆင်ပြေတယ်။ နှစ်ယောက်စလုံးက တစ်ယောက်စကားတစ်ယောက် မပြောတတ်ဘူးဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ English လိုပြောမယ် ဒါဆိုအဆင်ပြေတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ English က International Language ဖြစ်နေလို့။ ဒီနေရာမှာ English က ကြားခံဘာသာစကား အဖြစ်ဆောင်ရွက်ပေးတယ်။
TCP/IP Protocol Suite
Computer တွေမှာတော့ မတူညီတဲ့ Protocol တွေ Platform တွေ Machine တွေ ချိတ်ဆက်ဖို့အတွက် TCP/IP Protocol Suite က ကြားခံ ဆောင်ရွက်ပေးပါတယ်။
TCP/IP ကို ဘုံ Protocol အဖြစ်လဲ သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။ Computer တွေမှာ Apple ပဲဖြစ်ဖြစ် Microsoft ပဲဖြစ်ဖြစ် TCP/IP ကို support လုပ်ပါတယ်။ Internet ပေါ်မှာက different Machines, different platforms, different operation systems တွေပါဝင်တယ်။ Linux ပဲဖြစ်ဖြစ် Microsoft ပဲဖြစ်ဖြစ် Mac OS ပဲဖြစ်ဖြစ် TCP/IP ရှိရင် Internet ကိုချိတ်ဆက်နိုင်ပါတယ်။
TCP/IP Protocol Architecture မှာ Layer ၄ ခုပါဝင်တယ်။
Application Layer
Communication လုပ်ရာမှာ protocol တွေကို layer အလိုက် ခွဲပြီးလုပ်တယ်။
Application Layer မှာ လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ service တွေပေါ်မူတည်ပြီး Application Protocol တွေကိုသက်မှတ်တယ်။
ဥပမာ www service (Webpage တွေသုံးပြီး information တွေဖလှယ်တဲ့ service) အတွက်ဆိုရင် HTTP (Hyper Text Transport Protocol)၊ File sharing service အတွက်ဆိုရင် FTP (File Transfer Protocol)၊ email service မှာ မေးလ်ပို့မယ်ဆိုရင် SMTP (Simple Mail Transport Protocol) မေးလ်လက်ခံမယ်ဆိုရင် POP3 (Post Office Protocol version 3)။
TCP/IP ရဲ့ Application Layer ဟာ OSI ရဲ့ Layer 7, 6, 5 ဖြစ်တဲ့ Application, Presentation နဲ့ Session layer သုံးခုကို ပေါင်းစည်းထားတာလို့လည်း ဆိုနိုင်တယ်။ အဲ့ဒီ layer 3 ခုက function တွေအားလုံးကို TCP/IP ရဲ့ Application Layer ကဆောင်ရွက်ပေးတယ်။
Transport Layer
Transport Layer ရဲ့ function တွေကိုတော့ OSI 7 Layers မှာရေးခဲ့ပြီးပါပြီ။ TCP/IP ရဲ့ Transport Layer မှာ Protocol နှစ်ခုပါဝင်တယ်။ TCP (Transmission Control Protocol) နဲ့ UDP (User Datagram Protocol) ပါ။
Multiplexing using ports
Transport Layer ရဲ့ အဓိက အလုပ်က Port Number တွေကို အသုံးပြုပြီး application layer က လုပ်ပေးတဲ့ service တွေကိုခွဲခြားဖို့ပါ။
Internet နဲ့ချိတ်ဆက်ထားတဲ့ computer မှာ Website တွေကိုကြည့်ရင်းနဲ့ e-mail ကိုလဲ send and receive လုပ်လို့ရတယ်။ Communication Line တစ်ခုတည်းနဲ့ Internet Application တွေအများကြီးကို တစ်ပြိုင်နက်တည်း run လို့ရတယ်။ အဲ့ဒီလို run လို့ရအောင် TCP က Number တွေသက်မှတ်ပြီးဆောင်ရွက်ပေးတယ်။ အဲ့ဒါကို Port Number လို့ခေါ်တယ်။
e-mail နဲ့ www ကိုတစ်ပြိုင်နက်တည်း အသုံးပြုတယ်ဆိုပါစို့။ e-mail အတွက်သက်၊မှတ်ပေးထားတဲ့ default port number က SMTP ဆို 25 ၊ POP3 ဆို 110။ www အတွက် default port number က 80။
အဲ့ဒီလို port number တွေခွဲထားတဲ့ အတွက် Line ကတစ်ခုတည်းဆိုပေမယ့် application တွေအများကြီးသုံးလို့ရတယ်။ Communication Line တစ်ခုတည်းပေါ်မှာ သွားနေတဲ့ data packet တွေမှာ port number တွေပါတယ်။ sending email အတွက် data packet တွေမှာပါတဲ့ port number က 25၊ www အတွက်ဆိုရင် 80။
အဲ့ဒီ application ပေါင်းစုံရဲ့ packet တွေက connection တစ်ခုတည်းမှာပဲ အစီအစဉ်မကျ လာချင်သလိုလာမှာ။
Destination ကိုရောက်တဲ့ အခါကြမှ port number ကိုကြည့်ပြီး Application တွေကဆွဲယူမှာ။
ဥပမာ e-mail program က မေးလ်လက်ခံမယ်ဆိုရင် POP3 အတွက် port number 110 ရှိတဲ့ data packet တွေကို ဆွဲယူမယ်။ တခြား port number နဲ့ packet တွေဆိုရင်မယူဘူး။
Web Browser ဆိုရင် Web page တွေကိုပြဖို့အတွက် port 80 ရှိတဲ့ data packet တွေကို ပဲဆွဲယူမယ်။ တခြား packet တွေကိုမယူဘူး။
အဲ့ဒီလိုလုပ်ပေးနိုင်တဲ့ Function ကို Multiplexing using ports လို့ခေါ်ပါတယ်။ TCP/IP ရဲ့ Transport Layer မှာရှိတဲ့ TCP နဲ့ UDP protocol နှစ်ခုစလုံးဟာ Multiplexing using port ဆိုတဲ့ function ကိုလုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
TCP နဲ့ UDP ရဲ့ အလုပ်လုပ်ပုံနဲ့ ကွာခြားပုံ အကြောင်း Part - 2 မှာ ဆက်ရေးပေးပါဦးမယ်။